Anne ve babaların çocuklara bir kural ya da beklentiyi öğretmesi için kullandıkları sürece “sınır koyma” denir. Çocuklar psikolojik ve fiziksel olarak kendilerini güvende hissedecekleri, kendi öz denetim becerilerini geliştirebilecekleri güvenli bir ortamda büyümek için sınırlara ihtiyaç duyarlar.
Birçoğumuz sınır koyma kelimesinin sert ve mesafeli bir disiplin etme süreci olduğu yanılgısına kapılırız. Bazı ebeveynler bu algıdan dolayı sert bir duruş sergileyip çocuğu disipline etmeye çalışırken bazıları çocuklarıyla arasında kurduğu sağlıklı ilişkiye zarar vereceği korkusuyla sınır koymaya çekinir. Fakat her iki yaklaşım türü çocuğa farklı şekillerde zarar verir. Sınır alanlarının çocukla olan ilişkiye zarar vermeden şefkatli ve güven ortamını koruyacak şekilde belirlenmesi, ebeveyn ve çocuk arasındaki güven bağının güçlenmesine, çocuğun gelişime açık yanlarının güvenle gelişmesine katkı sağlayacaktır.
Sınır koymada sonuç, sürece bağlıdır. Bu nedenle çocuktan yapılması beklenilen davranışın ne olduğu, hangi davranışın kabul edilebilir olduğu net bir şekilde ifade edilmelidir. Aksi takdirde sınır koyma süreci hem anne babanın hem de çocuğun karşılıklı elde edemeyeceği isteklerle devam eder.
ÇOCUĞUMA NASIL SINIR KOYARKEN NELERE DİKKAT ETMELİYİM?
-Çocuğa iletilen beklenti ya da kuralın ne zaman ve nasıl yapılmasıyla ilgili cümleler açık, kısa ve net olmalıdır.
-Sınır koyma sürecinde çocuktan yapılması istenmeyen bir davranış sergilediğinde çocuğun değerine odaklanılmamalı, hisleri ve duyguları üzerine konuşulmalıdır.
-Kararlı ve normal bir ses tonuyla iletilmek istenilen mesaj çocuğa verilmelidir.
-Çocuğun koyulan sınırlara uymaması halinde katlanacağı bir sonuç belirlenmeli fakat belirlenen bu sonuç çocuğa anlatılırken ceza ya da tehdit gibi algılanmasının önüne geçilmelidir.
-Gerekli bilgilendirmeleri yapıp inanırlılığı koruyarak çocuğa istenilen ve beklenilen anlatılmalıdır.
-Dile getirilen sözler davranışlarla desteklenmelidir.
-Çocuğun kafa karışıklığını engellemek adına ona sınırlı seçenekler sunulmalıdır.
ÇOCUĞUMA NASIL SINIR KOYABİLİRİM?
İlk zamanlar beklenilenler çocuğa net bir şekilde anlatılsa da çatışmaya ve sınırları zorlamaya çalışacaklardır. Bu nedenle sunulan kabul edilebilir seçeneği seçmezse çocuğa sınırları destekleyen bir sonuca katlanma yöntemi uygulanmalıdır.
1. Çocuğun içinde bulunduğu gelişim dönemi ve yaşına uygun bir sınır belirlenmelidir.
2. Sınır çocuğa açıklanırken iki ya da üç seçenek sunulmalı kısa ve net cümlelerle ifade edilmelidir.
3.Seçeneklerden sonra çocuğa “hangisini seçiyorsun?” diye sorulmalıdır.
4.Çocuğu tehdit etmeden beklenilen ya da yapılması istenileni yerine getirmediğinde katlanması gereken sonuçlar açıklamalıdır.
5.Anne ve baba kendi içinde tutarlı olmalı, sözleri birbiriyle çelişmemelidir.